De Kwartierstaat
In de genealogie is een kwartierstaat een opstelling van de kwartierdragers of probanden (degenen van wie men uitgaat) met alle directe voorouders in mannelijke en vrouwelijke lijn. Per generatie verdubbelt het aantal personen. Een kwartierstaat lijkt een beetje op een omgedraaid parenteel. De naam is ontstaan uit de vier kwartieren van een wapenschild, waarin men dan de wapens van de vier grootouders plaatste.
Enkele kwartierstaten van onze familie zijn als voorbeelden toegevoegd. Kijk onder Onze Stamboom -> Kwartierstaten.
De nummering van de kwartierstaat
Personen in een kwartierstaat worden meestal genummerd volgens het Kekulé-systeem (naar Stephan Kekulé von Stradonitz). De persoon of personen van wie men uitgaat: de probandus of probandi (Latijn), in het Nederlands proband(en) of kwartierdrager(s) genaamd, krijgt/krijgen nummer 1. De vader krijgt nummer 2, moeder nummer 3, de vader van de vader nummer 4, etc. Het nummer van een vader van een persoon is af te leiden door het nummer van de persoon met 2 te vermenigvuldigen. Het nummer van de moeder is 1 hoger dan het nummer van de vader. Met uitzondering van de probanden hebben alle mannen een even nummer (twee keer zo veel als het nummer van zijn kind), terwijl de vrouwen een oneven nummer hebben, namelijk die van hun man + 1.
Een kwartierstaat is een voorbeeld van een Binaire boom, waarbij de probandus de stam vormt. Een kwartierstaat wordt meestal in een tekst weergegeven. Hieronder staat een grafisch overzicht.
Per voorouder wordt het kwartiernummer weergegeven, de zijn/haar naam, geboortedatum en plaats, datum en plaats van het huwelijk. De partner wordt apart weergegeven, want deze heeft een eigen kwartiernummer. Deze gegevens worden zoveel mogelijk als een doorlopende zin weergegeven, bijvoorbeeld:
2. A, geboren 1 januari 1900 te B, trouwt 1 januari 1920 te C met 3.
3. D, geboren 1 januari 1901 te E.
Soms volgt daaronder een lijst met kinderen en hun geboortegegevens.
Naast de genoemde basisgegevens kunnen extra gegevens worden vermeld zoals religie, beroep, bezittingen, evt. wetsovertredingen en diverse anekdotes.
Met name in kwartierstaten waarbij de voorouders beperkt zijn tot een klein geografisch gebied, kan kwartierherhaling optreden. Dit betekent dat dezelfde voorouder meerdere keren voorkomt. Gaat men veel generaties terug, dan treedt dit verschijnsel onherroepelijk op. Zou dat niet het geval zijn, dan zou men dertig generaties geleden meer voorouders hebben dan er toentertijd mensen op aarde leefden. Kwartierverlies treedt op wanneer een voorouder niet opspoorbaar blijkt, bijvoorbeeld door een situatie van onwettige geboorte.
Op den duur zal ieder onderzoek stoppen omdat iemands ouders niet bekend zijn.
Wat veel mensen leuk vinden aan kwartierstaatonderzoek, is dat men allerlei familienamen tegenkomt, die uit grote delen van Nederland of daarbuiten kunnen komen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld een stamreeks, die over het algemeen beperkt is tot de eigen familienaam.